ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

Τον Απρίλιο του 2005 εντάχθηκε στην ελληνική νομοθεσία η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενθαρρύνει πλέον και επισήμως την εισαγωγή και χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (γνωστών ως "μεταλλαγμένα") στα προιοντα που καλλιεργουνται και καταναλωνονται.

Τι είναι όμως οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (γ.τ.ο.);

Πρόκειται για οργανισμούς με αλλοιωμενη τη γενετικη τους ταυτοτητα.Αγνωστους στη φύση, που κατασκευάζονται τεχνητά στα εργαστηρια με αφαίρεση γονιδίων ή με προσθηκη από κάποιο αλλο ζώο, φυτό ή βακτηριο. Η τεχνολογία βασει της οποίας παράγονται οι γ.τ.ο.είναι η σύγχρονη βιοτεχνολογία του ανασυνδυασμένου DΝΑ η οποία αποτελεί σήμερα τη κορυφαία εξέλιξη της παγκόσμιας καπιταλιστικης παραγωγης .Επικεφαλης της βιοτεχνολογίας βρίσκονται ελάχιστες πολυεθνικές επιχειρησεις που ελέγχουν την έρευνα στα πανεπιστημια,προσαρμόζουν στα μέτρα τους το διεθνές νομοθετικό πλαίσιο, ληστεύουν τον βιολογικό πλούτο του πλανήτη και ασκούν οικονομικές και πολιτικές πιέσεις με σκοπό τον πλήρη έλεγχο της παγκόσμιας γενετικής ποικιλότητας μέσω της εισβολής «πατεντας» (πνευματικής ιδιοκτησίας) στα γονίδια φυτών, ζώων και ανθρώπων, και την προώθηση των -αφιβόλου ποιότητας και ασφάλειας- εμπορευμά­των τους.

Η βιοτεχνολογία και τα προϊόντα της άρχισαν να αναπτύσσονται ουσιαστικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η αντίσταση σε όλο τον κόσμο ξεκίνησε σχεδόν ταυτόχρονα και περιλάμβανε από παρεμβάσεις σε συνέδρια και πανεπιστήμια, μέχρι σαμποτάζ σε εργαστηρια και γενικευμένες καταστροφές καλλιεργειών γ.τ.ο )στις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Ινδία κ.α. (Μπροστα σ' αυτό το κύμα αvτιδράσεων, πολλές πολυεθνικές αναγκάστηκαν να κλείσουν εργαστηρια και εμπορικα τους γραφεία, αλλα μόνο προσωρινα: σύντομα αντεπιτεθηκαν με τη συμπαράσταση των κρατικών αρχών, που φτάνουν σήμερα στο σημείο να χαρακτηρίζουν «τρομοκρατες» όσους αντιστέκονται στα προϊόντα της βιοτεχνολογίας. Έτσι, πεπεισμένοι ότι πρόκειται για αναπόφευκτη και φυσική εξέλιξη, όπως και κάθε κίνηση των κυριάρχων, βουλευτές, οργανώσεις και κόμματα ) πχ. στην Ελλαδα η Greenpeace και ο Συνασπισμός) έσπευσαν να διατυπώσουν εναλλακτικές νομοθετικές προτάσεις για τη διακίνηση και χρηση των γ.τ.ο.

Γνωρίζουμε ότι η αρνηση των γ.τ.ο ,και των βιοτεχνολογικών εφαρμογών γενικ,ααφορα ολόκληρη την κοινωνία, για διαφορους μαλιστα λόγους. Δεν θέλουμε να αρκεστούμε στις απλές επιφυλαξεις ή στη διόρθωση των λεπτομερειών της νομοθεσίας, ούτε μας ενδιαφέρει ένας ενοχικός λόγος για το ''τι θα τρώμε και θα πίνουμ ."

Πιστεύουμε δηλαδή ότι δεν αρκούν:

- ούτε οι υποσχέσεις για σήμανση των προϊόντων που περιέχουν γ.τ.ο. στα ράφια των σουπερμάρκετ ) γιατί γνωρίζουμε καλά ότι όπου υπάρχει κέρδος δεν υπάρχουν κανόνες (

- ούτε η δημιουργία "ειδικών ζωνών" για μη γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες) κι αυτό όχι μονο λόγω του άμεσου κινδύνου των επιμολύνσεων, αλλά λόγω του ότι στην ουσία θέτει τις βάσεις για την πλήρη επικράτηση των γ.τ.ο. (

- ούτε οι εργολαβίες κομμάτων και οργανώσεων που θεωρούν ότι τα κοινωνικα ζητήματα λύνονται με νομικές παρεμβάσεις και τηλεοπτικά πάνελ για τη βιοηθική

- ούτε η νοοτροπία των οργανώσεων των καταναλωτών, που εξαντλούν τον αγώνα τους στην ατομικη επιλογή της αγοράς βιολογικών προϊόντων ή στη διεκδίκηση περισσότερης ενημέρωσης για το ποιες εταιρείες είναι "καλές" και ποιες "κακές".

Πιστεύουμε ότι μόνο η συλλογική σκέψη και δράση μπορούν να δώσουν απαντήσεις και όχι οι εξατομικευμένες καταναλωτικές συμπεριφορές.

Η κριτική στους γ.τ.ο. εντάσσεται στη γενικότερη κριτική μας στη βιοτεχνολογία, μία από τις ισχυρότερες σήμερα τεχνολογίες της κυριαρχίας.

Η κριτική μας στη βιοτεχνολογία είναι αδιαxώριστη από τη συνολικότερη κριτική και δράση μας ενάντια στον καπιταλισμο.

ΤΟ ΟΛΙΓΟΠΩΛΙΟ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Παρακάτω παραθέτουµε ορισµένα στοιχεία σχετικά µε τις µεγαλύτερες παγκοσµίως εταιρείες παραγωγής γενετικά τροποποιηµένων προϊόντων. Μέσα από το λαβύρινθο των συγχωνεύσεων και των µετονοµασιών µπορεί κανείς να διακρίνει τόσο την τεράστια οικονοµική (και πολιτική) δύναµή τους όσο και τον "πλούτο" των δραστη­ριοτήτων τους (που συνδυάζει την παραγωγή γενετικά τροποποιηµένων µε προϊόντα πολεµικής βιοµηχανίας αλλά και παροχή "ανθρωπιστικής" βοήθειας).

Στην Ελλάδα, εκτός από την αδιαφανή αλλα εκτεταµένη εµπορία γ.τ. προϊόντων, υπαρχει και ντόπια παραγωγή (σηµαντικότερο παράδειγµα η Σόγια Ελλάς, µε εργο­στασιο στα Ψαχνα Ευβοίας και τζίρο 300 εκατοµµύρια ευρώ το 2004 - µεταξύ των 10 πρώτων στο σύνολο των εταιρειών στη χώρα). Ειδικά στη Θεσσαλονίκη δραστη­ριοποιούνται διάφορες εταιρείες, όπως η Monsanto (µε εγκαταστάσεις στη Θέρµη), η Syngenta και η Bayer CropScience (στη Βιοµηχανική Περιοχή Σίνδου), καθώς και "ντόπιες', όπως η Σόγια Ελλάς, η Δηµητριακή και η Ζούρος Φαρµ, που ασχολούνται µε τη µεταποίηση γ.τ. προϊόντων και ζωοτροφών.

DuPont (έτος ίδρυσης: 1802, έδρα: Η.Π.Α.)

Παραγει συνθετικές ίνες, nλεκτρονικα, χnµικα, αγροτικα και βιοτεχνολογικα προϊόvτα.

Η εταιρεία είναι n δεύτερn µεγαλύτερn στnv κατασκευη χnµικών στις Η.Π.Α. Μετα τnv εξαγορα τnς Ρίοneer Hi-Bred το 1999, η DuPont είναι n µεγαλύτερn εταιρεία σπόρων στον κόσµο µε πωλησεις πανω από 1,9 δις δολόρια το 2000. Πουλαει σπόρους (υβρίδια καλαµποκιού και σόγιας) συστατικό τροφίµων µε βαση τn σόγια και φυτοφαρµακα.

Τα πρώτα χρόνια τnς ιδρυσης τnς παρηγαγε πυρίτιδα και εκρnκτικα και στον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο πρoµηθευσε το 40% των Εκρηκτικών που χρησιµοποίησαν οι συµµαχικές δυνάµεις. Μετα το τέλος του πολέµου, η εταιρεια κατασκευαζει τεχνnτές ίνες και σελοφαν, και µε τnv αγορα τnς General Μotors και σε σύµπραξn µε τnv Standard Οίl (σηµερα Εxxon) εισερχεται στην πετροχnµικn βιοµnχανία. Στn δεκαετία του 1930 κατασκευαζει το ναιλον και πολλα ακόµn συνθετικα προϊόvτα (τεφλόν, χλωροφθαρόνθρακες κ.ό.).

Ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος υπηρξε ακόµn πιο κερδοφόρος: n εταιρεία παρnγαγε 4,5 δις λιβρες στρατιωτικών εκρnκτικών, πλουτώνιο, υλικα χnµικού πολέµου κ.ό. Συµµετείχε επισnς στο ακρως απόρρnτο Σχέδιο Μανχαταν πou κατέλnξε στnv παραγωγη των βοµβών πou ισοπέδωσαν την Χιροσίµα και το Ναγκασάκι.

Μετα τον πόλεµο συνεχίζει τnv παραγωγη συνθετικών ινών για υφασµατα (ορλόν, λύκρα). Από τn δεκαετια του 1980, n εταιρεία δραστnριοποιείται στους τοµεις του πετρελαίου, τnς υγείας, των nλεκτρονικών και των ειδικών χηµικών. Αγοραζει τnv εταιρεία πετρελαίου Conoco (και καταλαµβανει και τnv πρωτια στn µόλυνσn του αέρα στις Η.Π.Α), τnv Remington Arms (πoυ τnς δίνει τη δυνατότnτα να συναψει συµβόλαια εκατοµµυρίων δολαριων µε τον αµερικανικό στρατό), και τnv New England Nuclear Corporation πou κατασκευαζει ραδιενεργα χnµικα για ιατρικη έρευνα. Παραλλnλα ξεκιναει να κατασκευαζει βιοϊατρικα προιόvτα και χnµικα για αγροκαλλιεργειες και αγοραζει το αγροχημικο τμημα της Sepic.

Monsato (1901,Η.Π.Α.)

Προιοντα:γενετικα τροποποιημενα (σογια,καλαμποκι,βαμβακι,ελαιοκραμβη), αγροχημικα,ζιζανιοκτονα ,ορμονες αναπτυξης βοοειδων.

Η εταιρια εινα η μεγαλυτερη στην παραγωγη σπορων. Το RoundUp ειναι το πρωτο σε πωλησεις ζιζανιοκτονο στον κοσμο. Η εταιρια εχει μακρα παραδοση στην παραγωγη επικυνδυνων χημικων ,μεταξυ των οποιων το Agenta Orange που χρησιμοποιηθηκε απο τον αμερικανικο στρατο στον πολεμο του Βιετναμ.Ασχολειται με τα αγροχημικα απο το 1945 και εχει παραγει διαφορα ζιζανιοκτονα.Απο τις αρχες της δεκαετιας του 1980 στρεφεται στη βιοτεχνολογια και επιστημονες της ειναι οι πρωτοι που τροποποιουν γενετικα ενα φυτικο κυτταρο.Εξαγοραζει την Jacob Hartz Seed,γνωστη για τους σπορους σογιας.Στη δεκαετια του 1990 διοχετευει στην αμερικανικη αγορα το Posilac(με αυξητικη ορμονη για αγελαδες που παραγουν γαλα),το πρωτο προιον βιοτεχνολογιας που αποκτα αδεια διακινησης . Θα ακολουθησουν τα πρωτα γενετικα τροποποιημενα φυτα:RoundUp σογια και ελαιοκραμβη,βαμαβακι bollgard και RoundUp Ready καλαμποκι.Την ιδια περιοδο εξαγοραζει τη βιοτεχνολογικη εταιρια Agracetus, την ερευνητικη εταιρια σε θεματα βιοτεχνολογιας Calgene και την εταιρεια γενετικης DeKalb.Η εταιρεια ακολουθει μια επιθετικη διαφημιστικη πολιτικη για να πεισει για την ασφαλεια και τα πλεονεκτηματα των προιοντων της,γεγονος που φερνει τα αντιθετα ακριβως αποτελεσματα αφου καθισταται κυριος στοχος μιας αυξανομενης διεθνους αντιστασης στις γ.τ.καλλιεργειες.Το 2000 ενωνεται με τη γιγαντιαια φαρμακευτικη εταιρεια Pharmacia/UpJohn (η οποια απορροφα το φαρμακευτικο τμημα της Monsato),και ονομαζεται πλεον Pharmacia.Το κακοφημο τμημα βιοτεχνολογιας και αγροχημικων της Monsato αποτελει ξεχωριστη εταιρεια και διατηρει το αρχικο της ονομα.

Advanta(1996,Ε.Ε)

Εξειδικευεται στην καλλιεργεια φυτων ,καλλιεργεια ιστων, αναγνωριση ταυτοτητας μεσω DNΑ (δακτυλικα αποτυπωματα),γενετικη τροποποιηση , τεχνολογια και παραγωγη σπορων.

Η εταιρεια ειναι μια απο τις μεγαλυτερες στην παραγωγη σπορων. Προεκυψε απο την συγχωνευση των εταιρειων Royal Vanderhave Group με βαση την Ολλανδια και Zeneca Seeds με εδρα το Ηνωμενο Βασιλειο. Εχει πραγματωποιησει πειραματικες καλλιεργειες γενετικα τροποποιημενων φυτων. Σε υποτιθεμενους συμβατικους σπορους που διεθεσε στην Ε.Ε. βρεθηκε μεγαλη ποσοτητα γ.τ. σπορων . Επισης εμπλεκεται στη δικαστικη διωξη ακτιβιστων εναντια στα γ.τ.προιοντα στην Αγγλια.

Προερχεται απο την Imperial Chemical Industry (ICI) που ιδρυθηκε το 1926 με την ενωση των 4 μεγαλυτερων χημικων βιομηχανιων της Βρετανιας. Το 1993, για να μειωσει τα εξοδα της ,χωριστηκε στη χημικη εταιρεια και στο γρουπ βιοεπιστημης Zeneca. Η Zeneca/ICI αγορασε εναν μεγαλο αριθμο εταιριων σπορων τη δεκαετια του 1980. Το 1996 δημιουργησε κοινοπραξια με την Vandehave και ονομαστηκε Advanta.Το 1998-9, η Zeneca συγχωνευτηκε με τη σουηδικη φαρμακευτικη Astra και δημιουργηθηκε η Astra Zeneca. Τελη του 1999, η Astra Zeneca και η Novartis της Ελβετιας ανακοινωσαν οτι ενωνουν τα τμηματα αγροχημειας και σπορων για να δημιουργησουν την Sygenta με εδρα την Ελβετια.

Sygenta (1999,Ελβετια)

Προιοντα:αγροχημικα φαρμακευτικα ,γ.τ.σποροι (καλαμποκι b.t.ανθεκτικο στα εντομα, σογια ανθεκτικη στα ζιζανιοκτονα)και συμπληρωματα ζωοτροφων . Παραγει επισης το εμπλουτισμενο ρυζι Golden και συνεργαζεται με το Διεθνες Ανθρωπιστικο Επιμελητηριο για την παροχη του στις αναπτυσσομενες χωρες.

Η Sygenta ειναι η μεγαλυτερη αγροχημικη εταιρεια στον κοσμο και τριτη στην ιδιοκτησια βιοτεχνολογικων πατεντων για φυτα. Η εταιρεια προεκυψε απο τη συμπραξη των εταιριων Novartis και AstraZeneca. Δημιουργηθηκε το 1999 με την συγχωνευση του τμηματος των αγροχημικων και σπορων της Novartis και του τμηματος αγροχημικων και βιοτεχνολογικης ερευνας της AstraZeneca. (Η Novartis προεκυψε το 1996 απο τη συγχωνευση των χημικων/φαρμακευτικων εταιρειων Ciba-Geigy και Sandoz ). Σημερα η εταιρεια αποτελει πανισχυρο παραγοντα στην εισαγωγη των γ.τ.καλλιεργειων παγκοσμιως.

Bayer(1863,Ε.Ε.)

Στα βιοτεχνολογικα της προιοντα περιλαμβανονται σποροι λαχανικων (κρεμμυδια, καροτα, πεπονια, πρασα) σποροι βαμβακιου (με τις τεχνολογιες LibertyLink και Bollgard ),ελαιοκραμβη (με την τεχνολογια SeedLink) και σποροι υβριδιων ρυζιου.

Αρχικα παρηγαγε συνθετικες βαφες και συντομα επεκταθηκε στους τομεις των φωτογραφικων υλικων και της φαρμακευτικης.Μεχρι το 1913 ειχε αναπτυχθει σε εταιρεια χημικων με διεθνεις εργασιες και ειχε ηδη κυκλοφορησει την ασπιρινη αλλα και την ηρωινη (1898).Κατα τον Α’ Παγκοσμιο πολεμο παρηγαγε χημικα οπλα και δηλητηριωδη αερια.Το 1925 μαζι με τις χημικες εταιριες Basf,Hoechst και Agfa σχηματισαν την IG Farben ,η οποια συνεργαστηκε στενα με το ναζιστικο καθεστως τοσο πριν οσο και κατα τη διαρκεια του Β’Παγκοσμιου Πολεμου.Στα εργοστασια της στη ναζιστικη Γερμανια δουλευαν αιχμαλωτοι (καταναγκαστικη εργασια) ενω διηυθυνε και το δικο της στρατοπεδο συγκεντρωσης.Πραγματοποιησε ιατρικα πειραματα σε αιχμαλωτους και κατασκευασε το zyklon B,το αεριο που χρησιμοποιηθηκε στους θαλαμους αεριων των στρατοπεδων.Η IG Farben διαλυθηκε στο τελος του πολεμου και η Bayer επαναιδρυθηκε το 1951.

Η μητρικη εταιρεια αποτελειται σημερα απο τεσσερα τμηματα: υγειας(φαρμακευτικα),πολυμερων (πλαστικα) ,αγροκαλιεργειας(σποροι και αγροχημικα)και χημικων και εχει εγκαταστασεις σε Ευρωπη, Β.Αμερικη και Ιαπωνια. Το 2001 εξαγορασε την Avantis και με το ονομα Bayer CropScience εγινε η δευτερη εταιρεια στον κοσμο στην παραγωγη φυτοφαρμακων και μια απο τις μεγαλυτερες στην αναπτυξη γ.τ.καλλιεργειων.Στην προσπαθεια της να προσεγγισει νεους επιστημονες , εγινε προσφατα το πρωτο προερχομενο απο τον ιδιωτικο τομεα μελος της UNEP (Περιβαλλοντικα Προγραμματα των Ηνωμενων Εθνων)και για μια αρχικη περιοδο τριων ετων θα παρεχει υλικο υποστηριξης και 1 εκατομμυριο ευρω για την προωθηση νεανικων περιβαλλοντικων δραστηριοτητων.

Η ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ DNA